Drodzy Decydenci,
Energetyka słoneczna przeżywa rozkwit. Tylko w ubiegłym roku w UE zainstalowano źródła solarne o mocy ponad 40 GW – o prawie 50% więcej niż w 2021 r. To pozytywne zjawisko. Energetyka słoneczna pomaga w realizacji europejskich celów w zakresie klimatu i bezpieczeństwa energetycznego. Międzynarodowa Agencja Energii twierdzi, że UE potrzebuje co najmniej 60 GW nowych mocy w fotowoltaice w 2023 r., aby zrekompensować niedobór rosyjskiego gazu. Międzyrządowy Zespół ds. Zmian Klimatu wskazuje na energetykę słoneczną jako jeden z najbardziej wykonalnych, najszybszych i najbardziej opłacalnych instrumentów dekarbonizacji. Tej zimy w Europie odnawialne źródła energii wygenerowały już więcej energii elektrycznej niż paliwa kopalne i pozwoliły UE zaoszczędzić 12 miliardów euro na kosztach gazu od czasu inwazji Rosji na Ukrainę. Okazuje się, że fotowoltaika, wraz z energetyką wiatrową i innymi odnawialnymi źródłami energii, jest w stanie zaopatrywać odbiorców w energię we wszystkich porach roku.
Jednak przed rekordowym latem pod względem produkcji energii ze słońca, europejski sektor energetyki słonecznej jest zmuszony wyrazić swoje obawy. Ze względu na ograniczenia sieci i systemu, ryzykujemy dalsze marnotrawstwo energii słonecznej w tych letnich miesiącach.
Już wiosną 2023 r. pojawiły się doniesienia o wyłączeniach źródeł fotowoltaicznych w krajach UE – w szczególności w Polsce i Czechach – z powodu nadspodziewanie niskiego zapotrzebowania. W tych okolicznościach obecni operatorzy sieci zdecydowali, że to właśnie źródła fotowoltaiczne zostaną “wyłączone” w pierwszej kolejności, ponieważ są one elastyczne i łatwe do sterowania. Produkcja energii elektrycznej w obu tych krajach opiera się w dużej mierze na węglu, który jest źródłem nieelastycznym i nieekologicznym. Z powodu oparcia systemu na jednostkach wytwórczych pracujących “w podstawie” i braku elastyczności, spalany jest wysokoemisyjny węgiel – a czysta, tania energia słoneczna jest marnowana.
Brak odpowiedzi na to wyzwanie nie tylko spowoduje zmarnowanie wcześniejszych inwestycje w odnawialne źródła energii, ale może również zagrozić inwestycjom w nowe aktywa fotowoltaiczne. Coraz częstsze przypadki redukcji wytwarzania (“curtailment“) ze źródeł odnawialnych lub występowania ujemnych cen energii zwiększają nieprzewidywalność sytuacji biznesowej deweloperów projektów i w rezultacie spowalniają inwestycje w instalacje fotowoltaiczne.
Aby sprostać tym wyzwaniom, priorytetem politycznym musi być znaczne przyspieszenie inwestycji w nowoczesną infrastrukturę sieciową zdolną do integracji OZE oraz masowe wdrażanie i wykorzystywanie elastycznych źródeł zdolnych do reagowania na obciążenia systemu. Pakiet “Czysta energia dla wszystkich Europejczyków” [tzw. Pakiet Zimowy] z 2018 r. oferował wiele rozwiązań regulacyjnych dotyczących tych wyzwań, ale nie zostały one wdrożone w całej UE. Kryzys energetyczny wymaga od nas zwiększenia wykorzystania fotowoltaiki na bezprecedensowym poziomie. Bardziej niż kiedykolwiek konieczne jest podjęcie działań w celu przyspieszenia rozwoju fotowoltaiki przy jednoczesnym ograniczeniu marnotrawstwa energii ze słońca:
- Ulepszone scenariusze rozwoju sieci, ze scenariuszami opartymi w 100% na odnawialnych źródłach energii w celu zwiększenia gotowości sieci i inwestycji wyprzedzających prowadzonych wspólnie z branżą. Przy przyspieszonym tempie rozwoju odnawialnych źródeł energii kluczowe znaczenie ma planowanie i przewidywanie potrzeb w zakresie rozwoju sieci. Uwzględnienie scenariuszy 100% udziału energetyki odnawialnej ma kluczowe znaczenie dla testowania sieci w warunkach skrajnych – i wielu operatorów sieci przesyłowych pracowało już nad scenariuszami sieci ze 100% udziałem OZE. Ponadto, wraz z przyspieszonym rozwojem odnawialnych źródeł energii, sieci nie mogą czekać i muszą przewidywać. Należy już teraz zezwolić na inwestycje wyprzedzające, które muszą być ściśle konsultowane z zainteresowanymi stronami i zgodne z ambicjami politycznymi.
- Podjęcie działań w celu wzmocnienia krajowej i transgranicznej infrastruktury sieciowej. Uzyskanie pozwolenia na realizację infrastruktury sieciowej na dużą skalę może trwać do 7 lat, a w przypadku projektów transgranicznych nawet do 10 lat. Czas ten można skrócić przez usprawnienie procesu wydawania pozwoleń i priorytetowe traktowanie projektów strategicznych. Korzystając z doświadczeń w zakresie wydawania pozwoleń dla OZE, administracja musi podjąć działania w celu przyspieszenia wydawania pozwoleń dla projektów [sieciowych].
- Promowanie hybrydowych projektów solarnych łączących fotowoltaikę z magazynem energii lub z innym uzupełniającym odnawialnym źródłem energii, takim jak wiatr. Gdy nie świeci słońce, wieje wiatr – a gdy nie ma ani jednego, ani drugiego, jest magazyn! Decydenci polityczni muszą usunąć wszelkie przeszkody w realizacji tych projektów – począwszy od umożliwienia deweloperom przekształcenia ich istniejących projektów w instalacje hybrydowe w punkcie przyłączenia do sieci, bez uciążliwych procedur. Jeśli chodzi o projekty związane z fotowoltaiką i magazynami energii, nadal podlegają one podwójnym opłatom i nie mogą łączyć usług (arbitraż energetyczny i usługi bilansowania). Działania należy podjąć już teraz, w tym poprzez promowanie tzw. piaskownicy regulacyjnej [„regulatory sandbox”].
- Przygotowanie systemu energetycznego do elastyczności poprzez przyspieszenie wykorzystania inteligentnych budynków, wdrożenie czystych technologii elastyczności i promowanie elastycznych umów o przyłączenie do sieci. System energetyczny musi być coraz bardziej przygotowany na elastyczność. Należy przyspieszyć tempo termomodernizacji poprzez promowanie cyfryzacji budynków, aby w coraz większym stopniu reagowały one na sygnały cenowe z sieci. Jednocześnie dotacje na akumulatorowe magazyny energii lub inteligentne pompy ciepła są kluczem do wyposażenia budynków w elastyczne instalacje. Oprócz tego promowanie elastycznych umów o przyłączenie do sieci, w których odbiorca zgadza się na ograniczenie importu lub eksportu energii elektrycznej w punkcie przyłączenia do sieci, jest istotnym sygnałem promującym elastyczność u źródła zużycia lub wytwarzania.
- Mapowanie potrzeb w zakresie elastyczności do 2025 r. i opracowanie ram dla sygnałów cenowych w celu wykorzystania potencjału elastyczności. Zasoby elastyczności będą miały kluczowe znaczenie dla reagowania na zmienność odnawialnych źródeł energii. Kluczowe znaczenie ma rozpoczęcie kwantyfikacji potrzeb w zakresie elastyczności teraz i przed następną zimą w ramach krajowych planów na rzecz energii i klimatu. Na podstawie takiego mapowania elastyczności należy opracować odpowiednie plany działania w celu odblokowania potencjału elastyczności. Powinno to obejmować zarówno tworzenie nierynkowych sygnałów cenowych, takich jak taryfy wielostrefowe (ToU) lub programy autokonsumpcji, jak i usuwanie barier dla udziału w rynku czystej elastyczności.
Jesteśmy gotowi do omówienia z Państwem tej kwestii i proponowanych przez nas rozwiązań.
Z poważaniem
SolarPower Europe
Krajowe stowarzyszenia zajmujące się odnawialnymi źródłami energii i fotowoltaiką
